ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ : Η έννοια της νομιμότητας και της νομιμοποίησης
Τα τελευταία χρόνια της κρίσης έχουμε ακούσει πολλάκις, κριτικές και αναλύσεις, περί συνταγματικότητας ή ορθότητας των λαμβανομένων αποφάσεων που άπτονται της ζωής αλλά και της επιβίωσης των πολιτών και της κοινωνίας. Την στιγμή που κρίνεται η ζωή όλων μας διαπιστώνουμε με έκπληξη σε δημόσιες και ιδιωτικές μας συζητήσεις, ότι το Σύνταγμα μας βιάζεται, τα κοινωνικά δικαιώματα θίγονται , ενώ οι νόμοι τείνουν να «ισχύουν» και να εφαρμόζονται κυρίως σε φορολογικού περιεχομένου υποθέσεις προσιδιάζοντας στην «υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος».
Στην ανάλυση του περιεχομένου και της εφαρμογής του Συντάγματος και της ταύτισης του με την ίδια την Δημοκρατία δεν θα επισέλθουμε στο σημερινό μας άρθρο, αν και θα έπρεπε να θεωρείται αυταπόδεικτο γεγονός η τήρηση των νόμων διαχρονικά. Επί του παρόντος θα αποσαφηνίσουμε τους όρους της νομιμότητος και της νομιμοποίησης. Ο λόγος που προχωράμε σε αυτήν την ανάλυση είναι για να επέλθει η ωρίμανση δόκιμων όρων από πλευράς περιεχομένου, ουσίας αλλά και του εννοιολογικού διαχωρισμού, που κάθε άλλο παρά τυχαίος μπορεί να χαρακτηρισθεί.
Στο μυαλό όλων μας η νομιμότητα και η νομιμοποίηση ταυτίζονται, αποτελώντας λανθασμένη εκ προοιμίου προσέγγιση. Καταρχήν να αναφέρουμε για την συνοχή των σκέψεων ότι οι νόμοι απορρέουν κυρίως από : την ηθική, τις κοινωνικές ανάγκες, την λογική, την νομολογία, τις νέες τεχνολογίες κλπ. Η «αρχή της νομιμότητας» λοιπόν αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο ως κατάκτηση της αστικής τάξης, με σκοπό την δράση εντός του πλαισίου που θέτει ο νόμος, τόσο της εκτελεστικής, όσο και της δικαστικής εξουσίας, υπό το πρίσμα της διάκρισης των εξουσιών. Επί της ουσίας η αρχή της νομιμότητας είναι η προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου-πολίτη από την κρατική εξουσία εξισορροπώντας τα μεγέθη κράτος – άτομο με σκοπό την δικαιοσύνη. Παράλληλα η αρχή της νομιμότητας στην «ιδανική της μορφή», θα εξυπηρετούσε επί συνόλω την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και της ομαλής σχέσης της με τους πολίτες. Πολλοί θα σκεφτείτε ότι όλα αυτά δεν τα έχετε δει ποτέ στη πράξη και δει σε περιόδους οικονομικής κρίσης σε κανένα γνωστό κράτος του σύγχρονου κόσμου,( αλλά παραπάνω προσθέσαμε την λογική ως τον πιο ασφαλή τρόπο κριτικής ενός νόμου ή μιας θεωρίας)….
Προχωρώντας στην ανάλυση μας περνάμε στον όρο της «νομιμοποίησης». Η πολυπόθητη αρχή της νομιμότητας λοιπόν για να γίνει πράξη χρειάζεται, εκτός από τα Συνταγματικά θεμέλια, την λειτουργία θεσμών που θα διασφαλίσουν την λειτουργία της και θα περατώσουν τον σκοπό της : την προστασία του ατόμου-πολίτη με λίγα λόγια. Το Κράτος λοιπόν επιφορτίζεται με την υποχρέωση-δικαίωμα να δημιουργεί και να διαφυλάττει αυτούς τους θεσμούς με λίγα λόγια «νομιμοποιείται» να υπερασπίζεται την προαναφερόμενη ισορροπία μεταξύ δημοσίου-Κράτους-ατόμου και κοινωνίας σύμφωνα με τους κανόνες Δικαίου.
Φυσικά οι κανόνες Δικαίου για να ανταποκρίνονται σε μια Δημοκρατία οφείλουν να έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο και πάντα ανθρωποκεντρικό… Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε σε μια περαιτέρω κριτική που συνοδεύει το δίπολο θεωρίας-πράξης : ότι η «νομιμοποίηση» φαίνεται να διογκώνεται σε βάρος της «αρχής της νομιμότητας» βάζοντας στους νομικούς κύκλους νέα ερωτήματα που σίγουρα δεν απαντώνται μόνο στα πάνελ της τηλεόρασης αλλά μέσω της ίδιας της διασφάλισης του κράτους Δικαίου…
Έρευνα –Συγγραφή : Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη
