Ο Ρόλος της τέχνης σε περίοδο κρίσης & οι διαπλαστικές της ιδιότητες
Η παρούσα χρονική περίοδος,όπου σημαίνοντα γεγονότα στιγματίζουν όχι μόνο την καθημερινότητα μας αλλά και την ίδια την ζωή μας,μας αναγκάζει να ψάχνουμε διεξόδους και ενεργές συνειδήσεις πέραν του πολιτικού συστήματος.Έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο μας ότι η παρούσα κρίση είναι έκτος από οικονομική,αξιακή,κοινωνική αλλά και ταυτόχρονα πολιτιστική κρίση,η οποία δείχνει με τον χειρότερο τρόπο τα αποτελέσματα της στον σύγχρονο κοινωνικό ιστό.
Η κοινωνική ευημερία για να επιτευχθεί προϋποθέτει την ηθική και ορθή λειτουργία όλων των θεσμών,(παιδεία, πολιτισμός, δίκαιο, εκκλησία,οικογένεια),οι οποίοι θα πρέπει να λειτουργούν με γνώμονα τον άνθρωπο και κατ’ επέκταση την κοινωνική ευημερία.Η αναγκαιότητα του κέρδους και η έλλειψη μετουσίωσης της ίδιας της ανθρώπινης φύσης λειτούργησε αρνητικά στην εξέλιξη των θεσμών συνδέοντας τους σε κάθε τους έκφραση με το χρήμα.Η ανθρώπινη φύση έχει πολλαπλές πνευματικές ανάγκες οι οποίες σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτονται από τον οικονομικό παράγοντα, καθώς ο άνθρωπος ως έλλογο ον δεν χρειάζεται μόνο τροφή ,στέγη και υλικά αγαθά αλλά και την ύπαρξη ισχυρών θεσμών.
Η τέχνη αποτελεί διαχρονικά τον θεμέλιο λίθο της ευρύτερης έννοιας του πολιτισμού περικλείοντας την ίδια την ηθική έκφραση και λειτουργώντας ως μέσο διάπλασης των ηθικών ανθρώπινων αξιών,ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να λειτούργει και δει στις μέρες μας.Σε πολλές χώρες όπου μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε τηλεόραση το θέατρο αποτελούσε τρόπο ψυχαγωγίας αλλά και διαπαιδαγώγησης των τοπικών κοινωνιών.
Η τέχνη από την αρχαία Ελλάδα είχε ως αποστολή της την ουσιαστική μόρφωση των πολιτών,την μετάδοση του ήθους,(π.χ. η λέξη ηθοποιός «εκ του ποιώ ήθος»),των άγραφων νόμων,την λύτρωση των ανθρώπινων παθών,την έκφραση της καλαισθησίας και την διάσωση της ιστορικής μνήμης ενώ πρόσφατα αναδείξαμε και τις θεραπευτικές ιδιότητες της τέχνης της μουσικής. Η ίδια τέχνη ήτο πάντα ο τρόπος έκφρασης των συγχρόνων κοινωνικών προβλημάτων διαχρονικά αποτελώντας μοχλό εναλλακτικής σκέψης και δύναμης,(18ο αιώνα στην Ευρώπη ή και ακόμα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα π.χ. :Σοφία Βέμπο), που οι εκπρόσωποι της πρέσβευαν ως «σύμφυτες με την ευαισθησία οντότητες».
Στον εν καιρώ κρίσης προβληματισμένο κόσμο ωστόσο η οποιαδήποτε μορφή τέχνης έχει υποβαθμιστεί ως προς τον ρόλο που διαδραματίζει αλλά και ως προς το περιεχόμενο της.Σαφώς τα «ανάλαφρα» και «διασκεδαστικά» θεάματα είναι αναγκαίο να υπάρχουν για την ανθρώπινη ψυχαγωγία,αλλά ως ένα επιτρεπτό βαθμό χωρίς να «βιάζεται» η τέχνη και να παραποιείται ο σημαίνοντας ρόλος της.Η παθογένεια στον χώρο της τέχνης σαφώς προϋπήρχε και πριν από την σημερινή οικονομική κατάσταση,όπου το κέρδος και η προσωπική ανέλιξη ήταν σημαντικότεροι στόχοι από τις «γραφικές ευαισθησίες».
Η υπάρχουσα οικονομική κρίση ωστόσο φαίνεται να δρα καταλυτικά στην δημιουργικότητα και την έκφραση δίνοντας την δυνατότητα σε νέους ανθρώπους να αλλάξουν τα κακώς ειρημένα και πεπραγμένα των παλαιότερων «χρυσών εποχών».Η έκφραση της «κοινωνικής λάβας» πρέπει να ακουστεί ηχηρότερα πριν να είναι πολύ αργά……..
Έρευνα-Συγγραφή : Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη
