Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η διαδικτυακή πληροφορία στον σύγχρονο διακρατικό κόσμο
Η καθημερινή μας ζωή ,όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο μας,κατακλύζεται από «σμήνη» πληροφοριών και γεγονότων που μας ενημερώνουν,μας επηρεάζουν και μας βοηθούν να διαμορφώσουμε εμπεριστατωμένη άποψη όπως και υπευθυνότητα, καθώς «η γνώση γεννά ευθύνη».
Πολλοί μελετητές αλλά και ψυχολόγοι ασχολούμενοι με την ανθρώπινη εγκεφαλική και ψυχολογική λειτουργία,υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος ανεξαρτήτως δυνατοτήτων ή μορφώσεως αδυνατεί να αναλύσει πολλαπλές πληροφορίες και νοήματα τα οποία δεν φαίνεται να έχουν λογική αλληλουχία μεταξύ τους.Για το παρόν ζήτημα έχουν γίνει έρευνες από Αμερικανούς και όχι μόνο επιστήμονες,οι οποίοι κάνουν λόγο για «υπερφόρτωση» της εγκεφαλικής μας λειτουργίας.
Η επέκταση και η εκτενής αξιοποίηση των τεχνολογιών «δεύτερης γενιάς» -(Web 2.0),ήτο οι θεμέλιες τεχνολογικές βάσεις για την δημιουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκτός του γνωστού σε όλους μας Facebook ανήκουν τα ιστολόγια (blogs),οι μηχανές αναζήτησης όπως το Yahoo ή η Google ,η παροχή διαδικτυακών πληροφοριών με επαγγελματικό και κοινωνικό περιεχόμενο, (Linkedin),κ.α.,όπου οι χρήστες των παραπάνω μέσων ,μπορούν να έκφραστούν,να ενημερωθούν,να επικοινωνήσουν αλλά και να δημιουργήσουν πελατολόγιο και επαγγελματικές ευκαιρίες ή οι επιχειρήσεις να βρουν εργαζόμενους,(σχετικό βιβλίο “Socialnomics” του Eric Qualman,2009).
Για πολλούς η ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σήμανε τον «εκδημοκρατισμό της πληροφορίας» και μια νέα διάσταση της «σύγχρονης συμμετοχικής δημοκρατίας»,(σχετικό νομικό πλαίσιο: άρθρο 14 παρ. 1 του Συντάγματος περί ελευθερίας του τύπου– ΕΣΔΑ άρθρο 10 παρ. 1 περί ελευθερίας της έκφρασης-Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά& Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΗΕ άρθρο 19).Η εύκολη και οικονομικά πρόσφορη για το ευρύ κοινό πρόσβαση δίνει την δυνατότητα στον κάθε χρήστη να διατυπώνει άποψη,δημιουργώντας του το αίσθημα συμμετοχής στα κοινωνικά τεκταινόμενα.Η κοινωνική αποσυμφόρηση και διαμαρτυρία γίνεται «πράξη» μέσα από ένα διαδικτυακό σχόλιο δημιουργώντας ντόμινο αντίστοιχων «αντιδράσεων» και ανταπαντήσεων από άλλους χρήστες σηματοδοτώντας μια «δημοκρατική επανάσταση ελευθερίας της έκφρασης».Είναι σαφές ότι η ελευθερία της έκφρασης υπάρχει σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής μας ζωής και δεν δύναται να διαμελιστεί σε μέσα ενημέρωσης ή σε απλό σχολιασμό της παρεχόμενης πληροφορίας.
Η παροχή της πληροφορίας και η γρήγορη μετάδοση της είδησης με δυνατότητα επέμβασης από τον χρήστη, εάν και εφόσον λειτουργούν σωστά,αποτελούν μια θετική μετάλλαξη της λεγομένης «κοινωνίας της πληροφορίας» ,υπηρετώντας την διαφάνεια και την δεοντολογία. Η ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εν γένει του διαδικτύου,όπου όλοι ανεξαιρέτως μπορούμε να διατυπώνουμε άποψη,συνιστά μια ακόμη έκφανση της δημοκρατίας και της ελευθερίας της έκφρασης χωρίς όμως να περιορίζεται σε αυτήν και μόνο την δραστηριότητα.
Οι όροι της «συμμετοχικής δημοκρατίας» και του «εκδημοκρατισμού της πληροφορίας» έχουν βαθύτερο εννοιολογικό περιεχόμενο και προεκτάσεις και δεν απαντώνται από την χρήση και μόνο των διαδικτυακών εργαλείων, ως τρόπος πλήρωσης των υποχρεώσεων που φέρει η ίδια η «ιδιότητα του πολίτη».
Η επέκταση των διάφορων διαδικτυακών μέσων,ανεξαρτήτως των παραπάνω εννοιολογικών διαχωρισμών αλλά και των ενστάσεων που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί, έχουν συμβάλει δραστικά στην δημιουργία ενός πιο «υποψιασμένου» και απαιτητικού κοινού που ενδιαφέρεται για την «ουσία» της είδησης αλλά και την ουσιαστική επικοινωνία.Ο παρών προβληματισμός δεν έγκειται στην χρήση ή μη των διαδικτυακών μέσων ,αλλά στο περιεχόμενο που εμείς οι ίδιοι δίνουμε στις υποχρεώσεις και στα δικαιώματα μας…….
‘Έρευνα-Συγγραφή : Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη
